Narratieve werkpraktijk

Er was eens… Zo begint ieder verhaal. En aan het einde hebben we het graag over lang en gelukkig leven. Maar wat daartussen zit en wat het precies betekent, verschilt per mens.

Binnen het brede begeleidingsaanbod is het narratieve mijn leidraad. Narratief stamt af van het Latijnse woord narrare, wat ‘vertellen, verhalen’ betekent. Ik zie nog een andere betekenis van ‘verhalen’: iets van ver, latent aanwezig in het verhaal weer naar je toe halen. Oftewel ‘in verhalen kun je schatten ontdekken’.

De uitdaging is voor mij om tijdens de coaching ruimte creëren waar zelfontdekking en verbondenheid mogelijk zijn. Ik houd ervan samen met de coachee te dwalen door deze ruimte en te spelen met taal en beelden.

Durf te dwalen en te dromen

Narratief coachen is een proces waarin wetmatigheden van levens- en leerprocessen zijn te herkennen. In ons boek Narratief coachen hebben we veel aandacht besteed aan narratieve methodieken zoals de zelfkennismethode (ZKM) en Zelfsturend leren. Naast de Voice Dialogue zijn dat tevens de  de kernconcepten van mijn narratieve coachpraktijk. Als je wilt kun je hieronder nog meer lezen over dit mooie drietal dat elkaar ook nog eens versterkt.

Zelfkennis Methode® 

De Zelfkennis Methode (ZKM) is gebaseerd op de narratieve psychologie en de door Prof. dr. Hubert Hermans ontwikkelde ‘waarderingstheorie’. Deze stelt dat je denkt, voelt en handelt vanuit jouw eigen interpretatie (waardering) van belangrijke gebeurtenissen en omstandigheden in je verleden, heden en toekomst.

Automatisch kijk je naar deze gebeurtenissen door je ‘eigen’ bril. Als je zegt ‘het glas is half vol’, dan kijk je door een andere bril dan als je zegt ‘het glas is half leeg’. Via de ZKM kan je jouw ‘eigen’ bril (jouw gevoelswaarderingen van situaties) beter leren begrijpen en aanpassen.

Zo kan je ontdekken welke vervormingen die bril soms creëert. Vervormingen waardoor je op een minder adequate manier met situaties omgaat, of waardoor er gedachten in je opkomen waar je last van hebt.

De waarderingstheorie maakt gebruik van twee ‘grondmotieven’ in ieder mens: ‘het streven naar zelfbevestiging’ en ‘het verlangen naar verbondenheid met iets of iemand anders’

Zelfsturend leren

In ons boek beschrijven we deze methode (ontwikkeld door Dick Ratering) vanuit het beeld van ‘de Bremer stadsmuzikanten’.  We zoomen nader in op de acties van de coach als metgezel en de acties van de zelfstuurder (de coachee).

Zelfsturend leren kenmerkt zich door:

• voortdurend onderzoek naar de dagelijkse praktijk
• verantwoordelijkheid nemen voor het eigen leerproces
• medeverantwoordelijkheid nemen voor de leerprocessen van anderen
• de organisatie waar je werkt in haar ontwikkeling verder helpen

In 12 stappen, de cirkel van zelfsturing, leer je de weg te vinden om in verbinding met jezelf en de ander (de wereld) verantwoordelijkheid te nemen voor het eigen (professionele) handelen op basis van bewuste keuzes, en kritische experimenten. Onder Publicaties vind je een uitgebreid artikel over deze methode met als titel ‘Wie kan sturen, zeilt bij elke wind’

Voice Dialogue

In de jaren ’70 ontwikkelden twee Amerikaanse psychologen, Hal en Sidra Stone, de Voice Dialogue methode. Deze methode gaat er van uit dat elke persoonlijkheid bestaat uit een onnoemelijke rijke waaier van verschillende ikken. Hiernaast zie je mijn busje vol ikken. Mijn verschillende ikken zijn de passagiers en ikzelf zit als chauffeur aan het stuur. Mijn ikken willen echter niet allemaal dezelfde richting op en hebben uiteenlopende ideeën over hoe de bus bestuurd moet worden. Zo wenst de Perfectionist dat ik uitmuntend rijd,  mijn Pleaser wil dat iedereen het naar zijn zin heeft en mijn Pusher wil zo snel mogelijk naar de plek van bestemming. Als deze passagiers af en toe iets van hun wensen aan mij, de chauffeur, kenbaar maken is het nog te overzien… maar als ze achter het stuur willen kruipen… wordt mijn keuzevrijheid onmiddellijk beperkt. En dat niet alleen er zijn ook nog medepassagiers die er anders over denken, zoals de Dromer of de Levensgenieter, achterin de bus.

Kortom, sommige ikken komen op een manifeste manier in ons leven aan bod, andere ikken maken ook deel uit van onze persoonlijkheid maar spelen nauwelijks of geen rol.

Ben je benieuwd naar de ikken in jouw bus?

In een Voice Dialogue-sessie leer je om vanuit een overkoepelende positie, zonder oordeel te kijken naar je ikken. Je geeft letterlijk een fysieke plaats aan een ik en je ontdekt welke zijn kwaliteiten zijn, wanneer deze ontstaan is in je leven, waarom hij gekomen is en op welke manier hij je kwetsbaarheid beschermt.

Kortom, het is een fascinerende innerlijke reis waarbij je verwonderd bent over het unieke levensverhaal van elk van je ikken.

Hoe beter we al onze ikken leren kennen, hoe meer zicht we krijgen op ons functioneren. Voice Dialogue leert ons immers niet alleen vanuit een overkoepelende positie naar de verschillende ikken te kijken, maar biedt ook de mogelijkheid om vanuit het “midden” verschillende stukken in te zetten. Door dit dynamische proces kunnen we afstappen van automatismen en wordt ons leven niet langer geleid door de ikken. We komen tot bewuste keuzes. 

Door bewuste keuzes te maken beschermen we onze kwetsbaarheid op een efficiëntere manier en voelen we ons krachtiger bij de beslissingen die we nemen.

Voor bondgenoten van mensen met een verstandelijke beperking geldt dat die ook beslissingen voor hun broer, zus of ons (soms al volwassen) kind moeten nemen. En daarbij zullen de Tolk en de Advocaat vast en zeker van zich laten horen.